Yazılar

Örnekleme Riski (Sampling Risk)

Denetçinin vardığı sonucun, ilgili ana kütlenin tümü aynı denetim prosedürüne tâbi tutulduğunda ulaşılacak olan sonuçtan farklı olabileceği ihtimalinden kaynaklanan risktir. İki tip örnekleme riski vardır:

Yanlış kabul riski: Örneklemenin ana kütleyi yeterli düzeyde temsil etmemesi nedeniyle, ana kütle düzeyinde hatalı olan bir durumun yanlış veya eksik örneklem seçimi nedeniyle hatasız kabul edilmesi riskidir.

Yanlış red riski: Yanlış kabul riskinin tam tersi olup, örneklemenin ana kütleyi yeterli düzeyde temsil etmemesi nedeniyle, popülasyon düzeyinde  hatasız olan bir durumun yanlış veya eksik örneklem seçimi nedeniyle hatalı kabul edilmesi riskidir. (Kamu İç Denetim Rehberi)

Örnekleme Çalışması (Sampling Work)

Denetçinin, denetlenecek tüm iş ve işlemleri ifade eden ana kütle (populasyon) hakkında bir sonuca varmak veya bir sonuca varılmasına yardımcı olmak amacıyla seçilen unsurların belirli özellikleri hakkında denetim bulguları ve delillerini değerlendirebilmesi için, denetim prosedürlerinin o ana kütlenin %100’ünden daha az bir kısmına uygulanmasıdır. Saha çalışmasında bilgi ve belgelerin tümünü incelemek uygulamada çoğu zaman mümkün veya etkin olmadığından ve ayrıca örnekleme yöntemiyle güvenilir sonuçlara ulaşılabileceğinden, denetçi denetim görüşünü oluştururken örnekleme yönteminden yararlanabilir. Örneklemede istatistiksel olduğu kadar istatistiksel olmayan yöntemler de kullanılabilir. Ancak, istatistiksel olmayan yöntemler kullanıldığında alınan örneklemin ana kütleyi temsil etmemesi ihtimali olduğundan bu çalışmanın sonuçlarının ana kütleye mal edilmemesi gerekir. Bir denetim örnekleminin büyüklüğü ve yapısını tasarlarken, denetçi, somut denetim hedeflerini, ana kütlenin niteliğini, örnekleme ve seçim yöntemlerini dikkate almalıdır. (Kamu İç Denetim Rehberi)

Örneklem Büyüklüğü (Sampling Size)

Denetçinin ana kütle hakkında bir kanaate ulaşmak için kullanacağı ana kütle parçasını ifade eder. Örneklem büyüklüğünü tespit ederken denetçi, örnekleme riskini, kabul edilebilecek hata düzeyini ve beklenen hataların kapsamını dikkate almalıdır. (Kamu İç Denetim Rehberi)

Örneklem Birimi (Sample Unit)

Örneklemlerde yer alan birimlere örneklem birimi adı verilir. Örneklem biriminin belirlenmesi, saha çalışmasında yapılacak denetim testlerinin amacına bağlıdır. Bu çerçevede örneklem birimi, her bir test konusunun niceliksel ve niteliksel unsurlarından oluşur. (Kamu İç Denetim Rehberi)

Örnekleme (Sampling)

Bir örnekleme dahil etmek üzere, bir istatistiki ana kütleden kalemlerin seçimi süreci ve bu amaca ulaşmak için kullanılan yöntemdir. (Kamu İç Denetim Rehberi)

Ön Çalışma (Preliminary Survey)

Denetim faaliyetlerinin hazırlık aşamasıdır. Denetim faaliyeti ön çalışmayla başlar. Bu çalışmanın amacı, iç denetçinin yapacağı bireysel denetim faaliyeti için gerekli bilgiyi elde etmesine yardımcı olmaktır. Ön çalışmada iç denetçiler görevlendirildikleri konu ile ilgili gerekli inceleme ve araştırmaları yaparak denetim amaç ve kapsamını tespit eder. Denetim konusuna göre belirleyecekleri toplantı, mülakat, anket, yerinde gözlem gibi yöntemler ile süreci tanıyarak mevcut risk ve kontrolleri tespit eder ve bunların bir değerlendirmesini yapar. Ön çalışma, denetim amaçlarının belirlenmesi, bilgi toplama/ön araştırma ve açılış toplantısı safhalarından oluşur. Elde edilen bilgiler ışığında denetim amaçları kesinleştirilir, potansiyel sorunlu alanlar ile denetim kapsamı belirlenerek bireysel çalışma planı hazırlanır. (Kamu İç Denetim Rehberi)

Önleyici Kontroller (Preventive Controls)

COSO iç kontrol modelinin kontrol faaliyetleri bölümündeki kontrol çeşitlerinden (önleyici, tespit edici, yönlendirici kontroller) bir tanesidir. İstenmeyen sonuçların meydana gelmesini önlemeye yönelik kontrollerdir. (http://www.internalaudit.bham.ac.uk/audit/glossary)

Öneriler (Recommendations)

Mevcut koşulları düzeltmek veya süreçleri iyileştirmek için yapılmasının gerekli olduğuna inanılan çalışmaları ifade eder. (http://www.internalaudit.bham.ac.uk/audit/glossary)

Önemlilik Seviyesinin Tespiti (Setting the Materiality Level)

Hangi düzeydeki hata ya da yanlışların mali tabloların güvenirliğini ve doğruluğunu zedeleyeceğine karar verilmesidir. Bir bilginin mali tablolara dahil edilmemesi veya yanlış ifade edilmesi söz konusu mali tablonun güvenilirliğini zedeler ve alınacak kararları etkileyebilir. Bilginin etkileme düzeyi mali tablolar açısından önemlilik düzeyinin temel göstergesidir. Hataların önemlilik düzeyinin mali tablolara yansıyıp yansımadığının denetçi tarafından değerlendirilmesi zorunludur.  (Kamu İç Denetim Rehberi)

Oran Analizi (Ratio Anaysis)

Mali tablolarda yer alan kalemler arasındaki oransal ilişkilere dayanan analiz tekniğidir. (Kamu İç Denetim Rehberi)